هوالله
میلاد
امام محمد باقر
علیه السلام مبارک
ابو جعفر، امام محمد باقر (ع) پنجمین آفتابى است که بر افق امامت،جاودانه درخشید.زندگیش سراسر دانش و ارزش بود، از این رو باقر العلوم نامیده شد،یعنى شکافنده دشواریهاى دانش و گشاینده پیچیدگیهاى معرفت.
خصلت آفتاب است که هماره گام بر فرق ظلمت مىنهد و درلحظههاى تاریک، بر افق زمان مىروید تا ارزشهاى مهجور و نهان شده درسیاهى جهل و جور را، دوباره جان بخشد و آشکار سازد.
او نیز در عصر حاکمیت جور و تشتت اندیشههاى دینى امتاسلام، تولد یافت تا پیام آور معرفت و احیاگر اسلام ناب محمدى (ص) باشد.
ولادت
حضرت ابو جعفر، باقر العلوم، در شهر مدینهتولد یافت.و بر اساس نظریه بیشتر مورخان و کتابهاى روایى، تولد آنگرامى در سال 57 هجرى بوده است. این نقل، با روایاتى که نشانمىدهد امام باقر (ع) به هنگام شهادت جد خویش ـ حسین بن على (ع) ـ درسرزمین طف حضور داشته و سه سال از عمرش مىگذشته است هماهنگى دارد.
در روز و ماه ولادت آن حضرت نیز نقلهاى مختلفى یادشده است:
الف ـ سوم صفر 57 هجرى
ب ـ پنجم صفر 57 هجرى.
ج ـ جمعه اول رجب 57 هجرى.
د ـ دوشنبه یا سه شنبه اول رجب 57 هجرى
بیشتر محققان با ترجیح نظریه نخست، یعنى سوم صفر آنرا پذیرفتهاند.
تبار والاى امام باقر (ع)
امام محمد باقر (ع) ازجانب پدر و نیز مادر، به شجره پاکیزه نبوت منتهى مىگردد.
او نخستین مولودى است که در خاندان علویان از التقاىدو بحر امامت (نسل حسن بن على و حسین بن على علیهما سلام) تولد یافت:
پدر: على بن الحسین، زین العابدین (ع) .مادر: ام عبدالله، فاطمه، دختر امام حسن مجتبى (ع)
مادر گرامى امام باقر (ع) نخستین علویهاى است کهافتخار یافت فرزندى علوى به دنیا آورد . براى وى کنیههایى چون امالحسن و ام عبده آوردهاند، اما مشهورترین آنها، همان ام عبد الله است.
در پاکى و صداقت، چنان نمونه بود که صدیقهاش لقبدادند
امام باقر (ع) مادر بزرگوار خویش را چنین توصیف کردهاست:
«روزى مادرم کنار دیوارى نشسته بود، ناگهان دیوارریزش کرد و در معرض ویرانى قرار گرفت، مادرم دست بر سینه دیوار نهاد وگفت، به حق مصطفى (ص) سوگند، اجازه فروریختن ندارى.دیوار بر جاى ماندتا مادرم از آن جا دور شد.سپس دیوار فرو ریخت.
نام و کنیه
نام آن حضرت محمد است.این نامى است کهرسول خدا (ص) از دیر زمان براى وى برگزیده بود.
جابر بن عبد الله انصارى یار دیرین پیامبر (ص) افتخاردارد که سلام رسول خدا را به امام باقر (ع) ابلاغ کرده است.از بیان اوـ که بتفصیل خواهد آمد ـ استفاده مىشود که نامگذارى امام باقر (ع) بهوسیله پیامبر اکرم (ص) صورت گرفته است.کنیه آن گرامى ابو جعفر استو جز این کنیهاى براى وى نقل نکردهاند.
القاب
براى امام باقر (ع) این القاب یاد شده است:
1 ـ باقر.
این لقب مشهورترین القاب آن حضرت بشمار مىآید وبیشتر منابع بدان تصریح کردهاند.
در بیان فلسفه تعیین این لقب براى وى، آمده است:
ـ شکافنده معضلات علم و گشاینده پیچیدگیهاى دانش بود.
ـ به دلیل گستردگى معارف و اطلاعاتى که در اختیارداشت، باقر نامیده شد.
ـ بدان جهت که در نتیجه سجدههاى بسیار، پیشانیش فراخگشته بود.
ـ احکام را از متن قوانین کلى، استنباط و استخراجمىکرد.
2 ـ شاکر
3 ـ هادى
4 ـ امین ـ شبیه، به جهت شباهت آن حضرت به رسول خدا(ص)